باید ها و نبایدهای طب سنتی در روزه داری
امروزه مردم درباره بسیاری از خوراکی ها و انواع طبایع،و بسیاری از موارد به سراغ طب سنتی می روند تا دیدگاههای طب سنتی را مطالعه کنند و در زندگی خود به کار گیرند. دکتر سحرکهریزی کارشناس طب سنتی معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی گراش درباره ی بایدها و نبایدهای طب سنتی در روزه داری مطلبی را از طریق روابط عمومی دانشکده علوم پزشکی گراش منتشر کرده است که باعث افزایش اگاهی ما در این زمینه است:
به اعتقاد بسیاری از اطباء، انواع بیماریها از تجمع زیادی غذا در معده و روده که هضم کندی دارد آغاز میشود و تنها راه درمان روزه است.
در تاریخ طب سنتی ایران نیز تمام حکما، بر نقش روزه و پرهیزهای متناوب در پیشگیری و مداوای انواع بیماریها سفارش نمودهاند. در اثر عمل روزه گرفتن، بدن تمام سموم خود را برای حفظ سلامتی خود، دفع میکند.
طبق تحقیقات جدید انجام شده مشخص شده است که روزه مقاومت سلولهای مغزی را به هیپوکسی و حالاتی که در سکته مغزی رخ میدهد افزایش داده و نقش مۆثری در پیشگیری از بیماریهای مغزی داشته و مثلاً روند آلزایمر را کند میسازد.
اکثر بیماریهای حاد و مزمن را میتوان به وسیله روزه بهبود بخشید یا از شدت آن ها کاست. بهترین درمان بیولوژیکی این است که به وسیله دفع مواد مضر، سلامت فرد را تامین نماییم. به محض اینکه نیروهای نوسازی موجود زنده، در هنگام روزه فعال و آزاد شوند، تصفیه مواد زائد حاصل از متابولیسم ایجاد میگردد. مشاهدات علمی تفاوت بین روزهداری و گرسنگی را نشان دادهاند.
نوعی داوطلبی واقعی توام با آسایش درونی لازمه روزهدرمانی است. وضع فکر بیمار، در هدایت اعمال متابولیک تمام بدن تأثیر اساسی دارد. روزهداری سبب افزایش قدرت انقباضی قلب و دفع چربیهای زائد میگردد.
تدابیر تغذیه ای در وعده سحری:
مخلوط مغز بادام، جوانه گندم و شربت عسل به عنوان یک سحری کامل قوای جسمانی را هنگام روز تأمین کرده و به دلیل دارا بودن رطوبت بر تشنگی نیز غلبه میکند،البته این نوع سحری برای روزهای اول مناسب نیست و زمانی که بدن به شرایط روزهداری عادت کرد،میتوان از این نوع سحری استفاده کرد..
افرادی که عادت به خوردن سحری سبک ندارند، بهتر است مصرف انواع خورشت همچون قیمه یا سبزی و آلو را مد نظر قرار دهند.همچنین توصیه میشود هنگام سحر برنج زیاد مصرف نشود و مصرف نان را همراه خورشت به ویژه از نوع سبوسدار مورد توجه قرار دهند.
گوشت گوسفند، مرغ خانگی و بلدرچین مصرف آن در ماه مبارک رمضان توصیه میشود و بهتر است که از مصرف گوشت گاو و شتر به دلیل غلظت بالای آن خودداری شود چرا که سبب تشنهتر شدن فرد هنگام روز میشود.
مصرف بیشتر از ۲ لیوان مایعات در وعده سحری باعث کاهش عطش در طول روز نمیشود وتنها احتمال سوء هاضمه و درد معده را افزایش میدهد.
مسئله مهم دیگر خوابیدن با شکم پر بعد از سحر است زیرا باعث سوءهاضمه و مشکلات گوارشی میشود. حکمت روزه، تنظیم اعمال حیاتی بدن و دفع اخلاط فاسده از بدن است. با خوابیدن بعد از سحری با شکم پر، نه تنها کمکی به سیستم گوارشی خود ننمودهایم که فشار روی معده خود را مضاعف کردهایم.
با چه غذایی افطار کنیم؟
در طب سنتی توصیه فراوان به مصرف آب گرم در هنگام افطار (بعد از زمان طولانی خالی بودن معده) شده است چون این عمل باعث گرم شدن معده میشود. مصرف آب سرد هنگام افطار باعث سردی و انقباض معده شده و مانع ترشح مناسب شیرههای معدی میشود.
استفاده از شربتهای سنتی مثل خاکشیر، تخم شربتی برای افراد سرد مزاج (بلغمیها) و شربت سکنجبین برای افراد گرم مزاج (دمویها) در ماه رمضان توصیه میشود. شربت خاکشیر حتی در سحر هم توصیه میشود چون وقتی دانهها در مجاورت آب قرار گیرند میتوانند چندین برابر وزن خود آب جذب کرده و متورم شوند در نتیجه این دانهها آب زیادی را در بدن نگه داشته و به تدریج در بدن آن را آزاد میکنند بنابراین برای رفع عطش در هنگام روزهداری بسیار مفید است. شربت سکنجبین هم رفع کننده عطش است و به خصوص اگر همراه خیار رنده شده نوشیده شود، برای دفع گرما نافعتر است.
استفاده زیاد از قندهای ساده مثل شکر، زولبیا و بامیه و ... باعث افزایش ناگهانی قند خون و سردرد هنگام افطار میشود . غذاهای ملین مثل حلیم و آش که حاوی نخود است (نخود صفرا بر است) و مصرف ترکیبی از آن به نام هوموس که در نواحی مدیترانهای متداول است و شیر برنج و فرنی بسیار مناسب است. خوردن غذاهای خشک کمتر توصیه میشود (مثل کوکو و کتلت) مگر اینکه حتماً با سبزی خوردن و لیموترش باشد.
وعده شام در ماه رمضان
بعد از خوردن یک افطاری سبک، باید فرصت یکی دو ساعته به معده داد تا برای صرف غذاهای سنگین تر آماده شود و اگر افراد میل به خوردن غذا داشته باشند باید طوری برنامه ریزی کنند که وعده شام آنها یکی دو ساعت بعد از خوردن افطاری و یکی دو ساعت هم قبل از خواب آنها باشد.
در روزهای طولانی تابستان، معمولا فرصت زیادی برای خوردن افطاری و شام وجود ندارد و افراد باید دقت داشته باشند که بلافاصله بعد از شام به رختخواب نروند و درعین حال، خوردن شام به وعده سحری آنها لطمه وارد نکند.
روش های جلوگیری از تشنگی هنگام روزه داری
مصرف شربت لیمو، سکنجبین، مخلوط خاکشیر و تخم شربتی، شربت نارنج وترکیب رب انار با آبغوره بدون نمک در وعده سحر و افظار به مقدار مناسب، باعث کاهش عطش و تشنگی در طول روز میشوند.
میوه های آبدار مانند هندوانه ، خربزه و طالبی و همچنین مواد فیبردار مانند کاهو، خیار و سیب با پوست هم آب بدن را تامین کرده و هم به دلیل نگهداری آب در بافت خود باعث کاهش میل به آب میشود.
استفاده نکردن از غذاهای خشک، تند و شور باعث کاهش نیاز بدن به آب و تشنگی میشود.